آياز

امروزه طرفداران صعود های پاک و مخالفان رول کوبی در حال افزایش است.طرفداران صعود های پاک بر این باورند که برای جلوگیری از تخریب و صدمه زن به چهره ی کوهستان می بایست از ابزار سنگنوردی به جای رول کوبی استفاده نمود و از نصب بولت ها خودداری نمود.در برخی از کشور ها نصب بولت ها دارای قوانین بسیار سخت گیرانه ای می باشد و در بیشتر موارد نیز ممنوع می باشد.برای مثال در استرالیا بعضی از مناطق دارای ممنوعیت کامل نصب بولت ها می باشند و مکان هایی دارای رول بولت هستند بسیار کم و معدود می باشند.

صعود های پاک تقریبا از سال ۱۹۲۰ مد نظر قرار گرفت ولی موج اصلی  آن از حدود سال های ۱۹۷۰ و به صورت فراگیر در کشور های امریکا و کانادا آغاز شد. در این زمان بود که تنوع ابزار های سنگنوردی افزایش یافت و وسیله های جدیدتری ساخته شد.

در این مجموعه مقاله به معرفی انواع بولت ها و طریقه ی نصب آن ها و کی هم به اصول اخلاقی که برای نصب بولت ها باید رعایت شود می پردازیم.

اصول اخلاقی در مورد رول کوبی

نصب رول و رول کوبیدن مسیولیت بسیار سنگینی را بر دوش شما می گذارد و شما باید در صورتی که از تجربه کافی بهره  مندید آن را بپذیرید.قبل از اینکه بخواهید رول بولتی را نصب کنید در آن منطقه صعود های بسیاری را انجام دهید. قبل از نصب بولت در طبیعت این کار را قبلا بر روی تکه سنگ های شکسته تمرین کنید.سوراخ کردن ٬ بستن بولت و درآوردن بولت کار هایی است که باید از قبل تمرین کرده باشید.

قبل از گشایش مسیر و نصب بولت ها تمرینات بسیاری را در آن منطقه انجام دهید و در مورد اینکه گشودن مسیر و نصب بولت در حد توان شما هست یا نه توجه بسیار و فکر کنید. بولت را در جایی نصب نکنید که بعدا باعث شرمندگی شما شود.اگر شما کمتر از چهار سال است که سنگنوردی می کنید و یا در مکان های مختلفی کار نکرده اید شما ابتدا باید به فکر افزایش تجربه خود باشید و یا حداقل به همراه یک مربی با تجربه اقدام به گشایش مسیر کنید.از زدن رول در قسمت هایی که امکان نصب ابزار وجود دارد و یا اینکه فکر می کنید دیگران توانایی ابزار گزاری دارند پرهیز کنید.در مسیر هایی که دیگران گشایش کرده اند بولت اضافی نصب نکنید و مسیر را همان گونه که هست صعود کنید.

به یاد داشته باشید که ابزار سنگنوردی برای سنگنوردی ساخته شده اند نه برای آنکه آن ها را در ویترین اتاق خود بگزارید!!

آماده سازی مسیر برای نصب بولت

 -در مسیر های بکر سنگ های لق و احتمال ریزش سنگ بیشتر است پس همیشه کلاه خود را به همراه داشته باشید و آن را بپوشید.مسیر را از سنگ های ریزشی و ورقه ای پاک سازی کنید.

-در صورت امکان مسیر را به صورت سرطناب صعود کرده و از قبل مکان های مناسب برای میانی و نصب رول را مشخص کنید.

مکان های مناسب برای نصب رول را با گچ مشخص کنید و مطمین شوید که افراد کوتاه قد هم توانایی نصب میانی را خواهند داشت.ده متر اول مسیر خطرناک ترین قسمت مسیر خواهد بود.اگر رول اول از سطح زمین 3متر ارتفاع و رول بعدی 5/4متر ارتفاع داشته باشد،احتمال حادثه در صورت پاندولی حین انداختن میانی دوم بسیار بالا خواهد بود.برای جلوگیری از این موضوع می توان رول اول را کمی بالا تر نصب نمود.در کل فاصله رول اول و دوم باید کمتر از نصف فاصله رول اول تا زمین باشد.

-بعضی از مسیر ها طوری هستند که امکان پایین آمدن از آن ها وجود ندارد,پس بهتر است که به نصب حلقه ی فرود هم کمی فکر کنید.اگر در آن قسمت مسیر هایی هم هستند که دارای حلقه ی فرود می باشند می توان از آن ها بهره برد.بهتر است از حلقه های فرود قابل تعویض بهره بگیرید به دلیل اینکه در مسیر هایی که شلوغ هستند حلقه های فرود به سرعت فرسوده می شوند.

-بولت های خود را با توجه به نوع مسیر,سختی و نوع سنگ آن انتخاب کنید.

سوراخ کردن سنگ

 -برای پیدا کردن محل مناسب زدن بولت با چکش خود ضربات آرامی را برای سنگ بزنید تا قسمتی از سنگ را که محکمتر است پیدا کنید.محل زدن رول باید حداقل 30 سانتی متر از شکاف ها و لبه ها فاصله داشته باشد.

-قبل از زدن بولت مطمین شوید در صورت انداختن کارابین در رول کارابین به طور مناسب قرار می گیرد.(به صورتی نباشد که  کارابین و سنگ به یکدیگر بچسبند و زاویه ای بین آن ها ایجاد شود زیرا باعث می شود که با وارد شدن نیرو , کارابین بشکند).

-بر روی مته ی خود, به اندازه ی عمق مورد نیاز سوارخ کردن, علامتی بگزارید.

-سوراخ کردن را به آرامی شروع کنید و مطمین شوید که سوراخ شما(هم عمودی و هم افقی) مستقیم است و کج نیست.مواظب باشید که لبه های ی سنگ اطراف سوراخ نشکند.

-هنگامی که مطمین شدید که سوارخ شما مستقیم است سرعت کار خود را به حداکثر برسانید.

-برای رول های حلقه ای باید حفره ای 2سانتی متری را نیز در پایین و به موازات سوراخ اول ایجاد کنید.سپس سنگ های میان دو سوراخ را با دریل خود از بین ببرید. این کار باعث می شود که حلقه در شکاف قرار بگیرد و از طرف سنگ نیرویی به آن وارد نشود.

-گرد و خاک های درون شکاف را توسط پمپ باد و یا با دمیدن درون شکاف پاک کنید.و سپس توسط مسواکی و یا چیزی شبیه آن سوارخ را تمیز کنید.

بولت ها

بولت های انبساطی

بعضی از بولت های انبساطی توسط  چکش باید نصب شوند.اگر به نظر شما بولت به درستی نصب نشده و حتی ضربات محکمی را هم با چکش به آن وارد کرده اید و باز هم به نظر شما مشکل دارد,بولت را خارج کرده و قبل از اینکه سوراخ خراب شود و آسیب ببیند  سوراخ را  توسط دریل درست کرده و عمیق تر کنید.

-برای درست و به اندازه سفت کردن بولت از آچار ترک (torque wrench) استفاده کنید.اگر امکان آن وجود ندارد که اچار را با خود بر روی مسیر ببرید,قبل از ان توسط آچار هایی مشابه,برای به دست اوردن میزان نیروی لازم و مناسب, این کار را انجام داده و تمرین کنید.اگر شما پیچ را بیش از اندازه سفت کنید ,باعث بریدن پیچ می شود و در حالتی خطرناکتر باعث نیم بر شدن پیچ میشود.پیچ ها با قطر های مختلف نیاز مند نیروی گشتاوری متفاوت می باشند, پس قبل از نصب مطمین شوید که کاملا با ویژگی های آن برند از پیچ  آشنایی دارید و دفترچه ی آن را خوانده اید.

-اگر سوارخ کوچک است و رول کامل و همتراز در آن قرار نمی گیرد,رول را خارج کرده و دوباره با دریل سوراخ را عمیق تر کنید.

-بولت را امتحان کنید, برای این کار توسط کوییک دراو خود را به بولت وصل کنید و در جهات مختلف بر روی آن وزن بیندازید . در مسیر هایی که امکان پاندول صعود کننده در جهت های مختلف باشد امکان دارد پاندولی باعث چرخیدن و باز شدن پیچ بولت شود.

بولت های چسبی

-ابتدا مطمین شوید که رول کاملا در سوراخ قرار می گیرد.کپسول چسب را در سوراخ قرار دهید(اگر مسیر دارای شیب منفی می باشد می توان از چسب های دو طرفه برای قرار گرفتن و ماندن چسب در سواراخ استفاده کرد.البته بعضی از مدل ها (HVU) خود دارای این چسب می باشند.

-تمام گرد و خاک ها را پاک کنید زیرا چسب در عرض جند دقیقه خشک می شود و به شما این اجازه را نمی دهد که دیگر درون ان را تمیز کنید.

-بولت را در دریل قرار داده و دریل را هم در حالت چکشی بگزارید و سپس بولت را در حالت چکشی در سوراخ دریل کنید(البته از چکش هم می توان استفاده کرد).و بولت را برای مدتی کافی رها کنید تا خشک شود.این مدل بولت را نیز هم مانند روش قبل امتحان کنید.

 و در زیر چند نمونه بولت که یا خراب شده اند و یا خراب نصب شده اند را می بینید

منبع :  AUSTRALIA SAFER CLLIFS و کدوک